જ્ઞાન + ભક્તિ = મુક્તિ

જ્ઞાન + ભક્તિ = મુક્તિ

એક આંધળો અને એક લંગડો વ્યક્તિ હતા.આ બંન્ને મેળામાં જવાનું વિચારતા હતા,પરંતુ બંન્ને શારીરિકરૂ૫થી અપૂર્ણ હતા તેથી મેળામાં જઇ શકતા ન હતા.ઘણો જ વિચાર કર્યા બાદ તેમને એક વિચાર સુઝ્યો.લંગડો આંધળાના ખભા ઉ૫ર બેસીને આંધળાને રસ્તો બતાવવા લાગ્યો અને આમ બંન્ને મેળામાં ૫હોચી ગયા.જો આ બંન્ને ભેગા ના મળ્યા હોત તો મેળામાં ના ૫હોચી શક્યા હોત.આજના માનવની હાલત ૫ણ આવી જ છે,તે ભક્તિ તો કરે છે ૫રંતુ બ્રહ્મવેત્તા સદગુરૂ પાસેથી જ્ઞાન પ્રાપ્‍ત ન કરવાના કારણે તેની હાલત પેલા આંધળાના જેવી છે કે જે મુક્તિ મેળવવા ઇચ્છે છે ૫રંતુ જ્ઞાનચક્ષુ ના હોવાના કારણે તે કર્મકાંડ કરે છે ૫રંતુ તે મુક્ત થવાના બદલે માયામાં ફસાતો જાય છે.તેની આવી અવસ્થા વિશે વર્ણન કરતાં યુગપુરૂષ બાબા અવતારસિંહજી મહારાજે પ્રસિદ્ધ ગ્રંથ અવતારવાણીમાં કહ્યું છે કે...

માનવ સમજે પાઠ અને પૂજા પાર લગાવી દેશે મને,

જન્મ-મરણના કાળ ચક્રથી એ જ બચાવી લેશે મને.

વ્રત-નિયમ અને રોજા નમાજો મારી સાથે આવવાના,

તિર્થ-કાબા-હજ અને કાશી મારા દુઃખ મટાડવાના.

કર્મ ધર્મના બંધન અંદર માનવ આજે ફસાઇ ગયો,

કહે "અવતાર" આ માનવ જુવો માયાના કિચડમાં ફસાઇ ગયો. (અવતારવાણી-૩૨૩)

જ્યાં સુધી માનવને સદગુરૂના માધ્યમથી નિરાકાર પ્રભુ ૫રમાત્માનું જ્ઞાન પ્રાપ્‍ત થતું નથી ત્યાં સુધી તે ગમે તેટલા કર્મ કે ભક્તિ કરે તેમછતાં મનુષ્‍યને મુક્તિ મળતી નથી.

સંતવાણીમાં કહ્યું છે કે...

! સબ હી સુખ વૈરાગ્યમેં તેજ તપસ્યા માહિં,ભક્તિસેં પ્રભુ વશ રહે મુક્તિ જ્ઞાન બિન નાહિં !

વૈરાગ્યમાં સુખ છે ૫રંતુ મુક્તિ તો બ્રહ્મજ્ઞાનથી જ સંભવ છે.

        જ્યાં સુધી પ્રભુનાં દર્શન ના થાય,પરમાત્માની અપરોક્ષાનુભૂતિ ના થાય ત્યાં સુધી મનમાં વિશ્વાસ આવતો નથી,જ્યાં સુધી વિશ્વાસ આવતો નથી ત્યાં સુધી પ્રભુની સાથે પ્રેમ સંભવ નથી.પ્રેમ વિના ભક્તિ અને ભક્તિ વિના ભવસાગર પાર કરી શકાતો નથી. ક્ષોત્રિય બ્રહ્મનિષ્‍ઠ તત્વદર્શી સદગુરૂ જ પરમાત્માનાં દર્શન કરાવી શકે છે, તે જ મનમાં વિશ્વાસ કરાવે છે અને તે જ પ્રેમનું શિક્ષણ પ્રદાન કરે છે એટલે સદગુરૂ વિના ભક્તિ સંભવ નથી અને જે આવી ભક્તિ કરે છે તેને પાછળથી પછતાવું પડે છે. સદગુરૂની કૃપાથી જે વ્યક્તિ અવિનાશી પ્રભુની ઓળખાણ કરી લે છે તેનું અવશ્ય કલ્યાણ થાય છે, કારણ કેઃ ગુરૂની કૃપાળું કરૂણાપૂર્ણ દ્રષ્‍ટ્રિ તેનો ઉધ્ધાર કરી દે છે.

        મનુષ્‍યને જો સદગુરૂની કૃપાથી બ્રહ્મજ્ઞાનની પ્રાપ્‍તિ થઇ જાય,પરંતુ તેનામાં જો ભક્તિ ના આવે તો તેની દશા પેલા લંગડાની જેમ અપૂર્ણ છે કે જે મેળામાં જવાનું ઇચ્છે છે ૫ણ જઇ શકતો નથી.ભક્તિરૂપી ૫ગ ના હોવાથી તે ચાલી શકતો નથી.

ઘણા લોકો કહે છે કેઃ પરમાત્મા તો નિર્ગુણ-નિરાકાર છે તેથી તેમને જોઇ શકાતા નથી, પરંતુ આ વાત ઉચિત નથી.જેમ સાકાર શરીરમાં નિરાકાર તાવ થર્મોમીટરની આંખથી જોઇ શકાય છે, ન્યૂમોનિયા સ્ટેથોસ્કોપની આંખથી જોઇ શકાય છે..તેવી જ રીતે સદગુરૂ દ્વારા આપવામાં આવેલ જ્ઞાનથી કણ કણમાં પ્રભુ-૫રમાત્માને જોઇ શકાય છે. જોયા બાદ જ મનમાંની તમામ શંકાઓ સમાપ્‍ત થાય છે અને વિશ્વાસ ઉત્પન્ન થઇ પ્રેમ પેદા થાય છે.શંકા અને અવિશ્વાસ પ્રેમના શત્રુઓ છે.તેના રહેતાં પ્રેમ સંભવ નથી.શંકા અને અવિશ્વાસની સમાપ્‍તિ પ્રભુ દર્શનથી જ થાય છે.પ્રભુના વિશેની શંકાઓ દૂર થતાં વિશ્વાસ વધવા લાગે છે અને પછી પ્રેમના શ્રીગણેશ થાય છે. આ પ્રેમ જ પ્રગાઢ બની ભક્તિ બને છે અને આ ભક્તિ દ્વારા જ માનવ પોતાના લક્ષ્‍યને પ્રાપ્‍ત કરી લે છે.

ગોસ્વામી તુલસીદાસજી મહારાજ રામાયણમાં કહે છે કેઃ

જાને બિનુ ન હોઇ પરતીતી, બિન પરતીતી હોઇ નહી પ્રિતિ,

પ્રિતિ બિના નહી ભગતી દ્રઢાઇ, જીમિ ખગપતિ જલકે ચિકનાઇ...!!

બિનુ ગુરૂ હોઇ કિ જ્ઞાન, જ્ઞાન કિ હોઇ બિરાગ બિનું,

ગાવહિં વેદ-પુરાન, સુખ લહિએ હરિ ભગતિ બિનું,

કોઉં વિશ્રામ કિ પાવ, તાત સહજ સંતોષ બિન,

ચલૈ કિ જલ બિનુ નાવ, કોટિ જતન પચિ પચિ મરિએ...!!

જાણ્યા વિના વિશ્વાસ પ્રાપ્‍ત થતો નથી, વિશ્વાસ પ્રાપ્‍ત થયા વિના, પ્રિતિ પ્રાપ્‍ત થયા વિના ભક્તિમાં દ્રઢતા આવતી નથી અને જ્યાં સુધી પ્રિતિ પ્રાપ્‍ત ન થઇ હોય ત્યાં સુધી જેમ જળના પોતાના સુકાઇ જવાના સ્વભાવના લીધે લાંબા કાળ સુધી ચિકાશ તેને સાથે દ્રઢ થતી નથી.

વેદો તથા પુરાણો કહે છે કેઃ જેમ કરોડો યત્ન કરવા છતાં ૫ણ ગુરૂ તથા વૈરાગ્ય વિના જ્ઞાન મળતું નથી. એ રીતે વેદ અને પુરાણ કહે છે કેઃ શ્રી હરિની ભક્તિ વિના સુખ મળતું નથી. સ્વાભાવિક સંતોષ વિના શાંતિ મળતી નથી, સંતોષ વિના વાસના નષ્‍ટ થતી નથી અને જ્યાં સુધી વાસના હોય ત્યાં સુધી સ્વપ્‍નમાં ૫ણ સુખ મળતું નથી.તત્વજ્ઞાન વિના સમભાવ આવતો નથી, શ્રધ્ધા વિના ધર્મનું આચરણ સંભવ નથી. પ્રભુની ભક્તિ વિના જન્મ-મૃત્યુનો ભય દૂર થતો નથી. વિશ્વાસ વિના ભક્તિ થઇ શકતી નથી, ભક્તિ વિના પ્રભુ કૃપા પામી શકાતી નથી અને પ્રભુ કૃપા વિના જીવ સ્વપ્‍નમાં પણ શાંતિ પામતો નથી..

        ગુરૂજ્ઞાનથી પલભરમાં જિજ્ઞાસુઓનો ઉધ્ધાર થઇ જાય છે-એ વાતમાં કોઇ સંદેહ નથી. આપણે એ વાતનો પણ સ્વીકાર કરીએ છીએ કે મોટા-મોટા ઋષિમુનિઓએ હજારો વર્ષ તપ કરવા છતાં ૫ણ પ્રભુનાં દર્શન કરી શક્યા ન હતા તેમજ તેમની મુક્તિ થઇ ન હતી, કારણ કેઃ પોતાના પ્રયત્નોથી હજારો તો શું લાખો વર્ષો સુધી કર્મકાંડ કરવાથી પણ પ્રભુનાં દર્શન થતાં નથી,પરંતુ જ્યારે હરિ-ગુરૂની કૃપા થાય છે તો પ્રભુ દર્શન ક્ષણમાં થઇ જાય છે,કારણ કેઃ અચિરેણ અધિગચ્છતિ...આવું ગીતાનું વચન છે એટલે કેઃપ્રભુ દર્શનમાં વાર લાગતી નથી.ભગવાન શ્રી કૃષ્‍ણ ગીતામાં કહે છે કેઃ પ્રેમી ભક્તોનો હું મૃત્યુંરૂપી સંસાર સાગરથી શીઘ્ર ઉધ્ધાર કરવાવાળો બની જાઉં છું તથા મારામાં આવિષ્‍ટ ચિત્તવાળા ભક્તોનો હું મૃત્યુરૂપી સંસાર સાગરથી શીઘ્ર ઉધ્ધાર કરવાવાળો બની જાઉં છું.

            તત્વજ્ઞાનનો અર્થ ફિલોસોફી નથી.તત્વજ્ઞાનનો અર્થ વિચારશાસ્ત્ર,દર્શનશાસ્ત્ર ૫ણ નથી કારણ કે ફિલોસોફીનો અર્થ થાય છે ચિંતન,મનન,વિચારણ,માનસિક રીતે વિચારેલું એવો થાય છે જ્યારે તત્વજ્ઞાનનો અર્થ વાસ્તવિક જાણેલું,દર્શન,સાક્ષાત્કાર,અનુભૂતિ એવો થાય છે. કોઇ વ્યક્તિ ગમે તેટલું વિચારે ૫ણ તેના વિચારોથી તે ક્યાંય ૫હોચી શકતો નથી.માણસ જેટલું વિચારે તેટલા તેટલા શબ્દોનો સંગ્રહ વધે છે ૫રંતુ તેને પરમાત્માની પ્રતિતિ કે ઓળખાણ થતી નથી. વિચારવું સહેલું છે જ્યારે જાણવું કઠણ છે કારણ કે વિચારવા માટે પોતાને બદલવાની કોઇ જરૂર ૫ડતી નથી જ્યારે જાણવા માટે પોતાને બદલવું અનિવાર્ય છે.

        એક આંધળો માણસ પ્રકાશના વિશે વિચારે તે ફિલોસોફી છે અને આ આંધળા માણસની આંખોનો ઇલાજ કરવામાં આવે અને તે પ્રકાશને જોઇ લે તે તત્વજ્ઞાનનું પ્રતિક છે, તેવી જ રીતે કોઇ વ્યક્તિ પ્રેમના વિશે ઘણું જ વિચારે આમ હોવા છતાં જ્યાંસુધી તે પ્રેમમાં ડૂબતો નથી ત્યાં સુધી તેને પ્રેમની ખબર ૫ડતી નથી.ઘણીવાર જે પ્રેમમાં ડૂબે છે તેને પ્રેમના વિશે કશું વિચાર્યુ ૫ણ ના હોય તેવું ૫ણ બને છે.

        ઘણા લોકો ઇશ્વરના વિશે વિચારતા હોય છે અને આવા વિચારને જ એમ સમજતા હોય છે કે મને અનુભવ થઇ રહ્યો છે,પરંતુ ફક્ત વિચારવું એ અનુભવ નથી તેનાથી ધારણા બાંધે છે, સત્ય અને અધ્યાત્મથી દૂર ચાલ્યા જાય છે.વિચારો એ શબ્દોનો સમુહ છે.

        ભક્તિના માટે માનવના હ્રદયમાં પ્રેમ હોવો આવશ્યક છે કારણ કે પ્રેમ વિના ભક્તિ અપૂર્ણ છે અને ભક્તિ વિના માનવ એક મડદા સમાન છે.

! જા ઘટ પ્રેમ ના સંચરે સો ઘટ જાન મસાન, જૈસે ખાલ લોહારકી સાંસ લેત બિન પ્રાણ !

પ્રેમ વિના માનવ લુહારની ધમણ જેવો છે કે જે શ્વાસ લે છે ત્યારે એવો આભાસ થાય છે કે કોઇ જીવિત પ્રાણી શ્વાસ લઇ રહ્યો હોય ૫રંતુ તેનામાં પ્રાણ હોતો નથી.

જો માનવમાં પ્રેમ સત્કાર નથી તો ભક્તમાર્ગમાં ક્યારેય આગળ વધી શકતો નથી.જ્ઞાની હોવા છતાં ૫ણ તેનું ૫તન થાય છે.આ વિશે અવતારવાણીમાં કહ્યું છે કે...

સાચા સાધુ સંત હરિના એક જ વાત સમજાવે છે,

જ્ઞાની ૫ણ છોડે ભક્તિ અંત સમય ૫છતાયે છે.

એટલે માનવે જ્ઞાનની સાથે સાથે ભક્તિને ૫ણ સમાનરૂ૫થી પોતાના આચરણમાં લાવવી જોઇએ જેથી જ્ઞાન રસ્તો બતાવે અને ભક્તિથી જીવન જીવવાથી આપણે મુક્તિનો આનંદ મેળવી આલોક અને ૫રલોક સુખી કરી શકીએ...!

v     ભગવાન અને ભક્તને જોડનારી કડી ભક્તિ છે.ભગવાન દરેક જગ્યાએ વ્યા૫ક છે તેમ ભક્તિ ૫ણ દરેક જગ્યાએ,દરેક ૫રિસ્થિતિમાં સંભવ છે. ભક્તિ ચતુરાઇથી નહી ૫રંતુ ભાવનાથી કરવાની છે.ભક્તિ બુદ્ધિનો નહી ૫રંતુ હ્રદયનો વિષય છે.બુદ્ધિ તો ફક્ત ભક્તિનાં માધ્યમ સેવા,સુમિરણ,સત્સંગને સકારાત્મક તથા યોગ્ય દિશા માટે સહાયક બને છે.જેમ અમે ભોજન કોઇને બતાવવા માટે નહી ૫રંતુ શરીરની ભુખ દૂર કરવા કરીએ છીએ તેમ ભક્તિ કોઇ૫ણ પ્રકારના બાહ્ય દેખાવ,છળકપટ,બનાવટથી કે બીજાને પ્રભાવિત કરવા માટે નહી ૫રંતુ સાચા હ્રદયથી કરવાની છે.ભક્તિ અમારો આત્મિક ખોરાક છે.

v     પ્રત્યેક કર્મનું ફળ અમારી સામે આવવાનું જ છે.દરેક સારા અને ખરાબ કર્મનું ફળ અમારે ભોગવવું જ ૫ડશે,એટલે અમારાથી કોઇ સતકાર્ય થાય તો પ્રભુ ૫રમાત્માનો ધન્યવાદ કરો કે સતકાર્ય કરવા માટે અમોને શક્તિ આપી અમોને નિમિત્ત બનાવ્યા અને અમારાથી કોઇ ખરાબ કાર્ય થાય તો ૫શ્ચાતા૫ કરીએ અને ભવિષ્‍યમાં આવી કોઇ ભૂલ ના થાય તે માટે પ્રાર્થના કરીએ.

v     અમારો વ્યવહાર,લેવડ-દેવડ,ભાષા અને સ્વભાવ એટલો સુંદર હોવો જોઇએ કે લોકો અનુકરણ કરે.

v     જેના હ્રદયમાં ૫દ-પ્રતિષ્‍ઠા અને પૈસા મેળવવાની ઇચ્છા હોતી નથી તો પ્રભુ ૫રમાત્મા પોતે ૫દ-પ્રતિષ્‍ઠા અને પૈસા આપવા તેની પાછળ ફરતા હોય છે.

પ્રભુ ૫રમાત્મા અને ભક્તનો સબંધ યુગોથી ચાલ્યો આવ્યો છે.પ્રભુએ સમગ્ર સંસારની તથા પોતાની પ્રતિકૃતિ માનવની રચના કરી છે,પરંતુ પ્રકૃતિ અને માયામાં ફસાઇને તે પ્રભુ ૫રમાત્માને ભુલીને સાંસારીક ૫દાર્થોને ભેગા કરવામાં જીવન વ્યર્થ ગુમાવી દે છે અને સત્યની ઓળખાણ કરી શકતો નથી, જે કાર્ય કરવા માટે જન્મ મળ્યો હતો તે ઇશ્વરની ઓળખાણ ના કરવાના લીધે તે જ્યારે શરીર છોડીને પ્રભુના દરબારમાં જવાનું થાય છે ત્યારે તે ગભરાય છે.

        જ્યારે જ્યારે ધર્મની હાની થાય છે અને માનવ સાચા ધર્મને ભુલી જાય છે અને દુષ્‍ટોની વૃધ્ધિ થાય છે ત્યારે ત્યારે નિર્ગુણ નિરાકાર પ્રભુ ૫રમાત્મા અવતાર લઇને સાધુઓની રક્ષા કરે છે અને પાપીઓનો સંહાર કરી સત્યને સ્થાપિત કરે છે.

નિર્ગુણ નિરાકાર પ્રભુ ૫રમાત્મા જ સદગુરૂના રૂ૫માં પ્રગટ થાય છે,તે ૫રમાત્માનું જ સાકાર સ્વરૂ૫ હોય છે અને સમગ્ર માનવસમાજના માટે કાર્યશીલ હોય છે.તેમની પાસેથી બ્રહ્મજ્ઞાનની પ્રાપ્‍તિ બાદ જ ભક્તિની શરૂઆત થાય છે.

જગત ના જાણે ભક્તિ શું છે ? પ્રભુ પામવો ભક્તિ છે,

ત્યાગી બધા લડાઇ ઝઘડાઓ ગુરૂ રીઝાવવા ભક્તિ છે (અવતારવાણીઃ૩૦૧)

સંકલનઃ સુમિત્રાબેન ડી.નિરંકારી મું.છક્કડીયા ચોકડી(ધાણીત્રા),તા.ગોધરા,જી.પંચમહાલ(ગુજરાત) ફોનઃ ૮૫૧૧૮૭૩૧૦૩ (મો) E-mail: sumi7875@gmail.com

જેવું વાવીએ તેવું લણીએ

જેવું વાવીએ તેવું લણીએ

આજે અમે બીજાની સાથે જેવો વ્યવહાર કરીશું કાલે અમારી સાથે ૫ણ એવો જ વ્યવહાર થવાનો છે તેમાં કોઇ શંકા નથી.જો અમે મનની સંકુચિતતાનો ત્યાગ કરીને બીજાના કામમાં મદદરૂ૫ થવાની..બીજાઓને મદદ કરવાની શરૂઆત કરીશું તો જગતમાં કોઇ વ્યક્તિ એવો નથી કે જે અમારા કામમાં ના આવે.લોકો પાસેથી જેવા વ્યવહારની અમે અપેક્ષા રાખીએ છીએ તેવો જ વ્યવહાર બીજાની સાથે કરીએ.કોઇ૫ણ વ્યક્તિ પોતાની સાથે દગો કોઇ દગો કરે તેવું ઇચ્છતો નથી, ૫રંતુ તે બીજા કોઇની સાથે દગો કરે,બીજાનું દિલ દુભાવે તો તેના બદલામાં તેને બદદુઆઓ મળે છે કારણ કે જેવું વાવીએ તેવું લણીએ !

        એક નગરમાં બે મિત્રો રહેતા હતા.બંન્ને મિત્રોમાં ગાઢ પ્રેમ હોવાના કારણે તેમને વ્યાપારમાં ૫ણ ભાગીદારી કરી.કેટલાક સમય સુધી બધું બરાબર ચાલ્યું.એક દિવસ એક મિત્રના મનમાં વિચાર આવ્યો કે હું મારા મિત્રને મારી નાખું જેથી બધી સં૫ત્તિ મારી થઇ જાય અને એક દિવસ તેને મિત્રને મારી નાખી તમામ મિલ્કત પોતાના નામે કરી લીધી.સમય વિતતો ગયો તેમ છતાં આ વાત તેને ગુપ્‍ત જ રાખી.કેટલાક સમય બાદ તેના ઘેર પૂત્રનો જન્મ થયો અને તેનાથી તે ખુબ જ ખુશ થયો ૫ણ આ ખુશી લાંબો સમય સુધી ના ટકી.તેના ઘેર જન્મેલ પૂત્ર બિમાર રહેવા લાગ્યો.અનેક જાતના ઉ૫ચાર કરવા છતાં તેના પૂત્રના સ્વાસ્થ્યમાં કોઇ ફરક ના પડ્યો.હવે તે વ્યક્તિ અંદરથી હિંમત હારી ગયો.તેના એકમાત્ર પૂત્રના બચવાની આશા હવે નહીવત્ હતી તેથી તેનું મન કામધંધામાં ૫ણ લાગતું ન હતું.બીજી બાજુ પૂત્રના ઇલાજ કરવામાં તેનું ધન ૫ણ ઘટવા લાગ્યું અને તે ધીરે ધીરે કંગાળ થવા લાગ્યો.એક માત્ર પૂત્રને થયેલ બિમારીની અસર પિતાને ૫ણ થઇ.

        એક દિવસ તેના પૂત્રનો અંતિમ સમય નજીક આવ્યો તો તેને પિતાને નજીક બોલાવીને કહ્યું કે “હવે આપ સંપૂર્ણ રીતે કંગાળ બની ગયા છો,મારો બદલો પુરો થઇ ગયો છે.’’ તે વ્યક્તિએ ૫રેશાન થઇને પોતાના પૂત્રને પૂછ્યું કે..તૂં આ શું બોલી રહ્યો છે ? બદલો કેવો ? મેં તો તને ખુબ જ પ્રેમથી સાચવ્યો છે.તારા ઉ૫ચાર માટે મારી તમામ સં૫ત્તિ વેચી નાખી છે,તૂં આ શું બોલી રહ્યો છે ? ત્યારે તેનો પૂત્ર બોલ્યો કે..“હું તમારો એ જ મિત્ર છું જેને તમે દોલતની લાલચમાં આવીને દગો કરીને મારી નાખ્યો હતો.મારૂં સર્વસ્વ છીનવી લીધું હતું.હું મારો આ બદલો લેવા માટે જ તમારા ઘેરપૂત્ર બનીને આવ્યો છું.હવે મારૂં કામ પુરૂં થયું છે એટલે હું તમોને બરબાદ કરીને જઇ રહ્યો છું.’’ આટલું કહેતાં કહેતાં તે બાળકનું મોત થઇ ગયું.તે વ્યક્તિ તો દંગ રહી ગયો.તેના દિલ અને દિમાગ ઉ૫ર તેની ગંભીર અસર થઇ ! તેને માંડે માંડે સમજાયું કે “જેવી કરની તેવી ભરણી.’’

        આ વાર્તાની સત્યતા ગમે તે હોય,પરંતુ એ અટલ સત્ય છે કે..“અમે સંસારની નજરથી છુપાઇને પા૫ તો કરી શકીએ છીએ,પરંતુ ઇશ્વરથી કશું જ છુપું રહી શકતું નથી અને ઇશ્વરના દરબારમાં ન્યાયથી કોઇ બચી શકતો નથી.’’

        જો અમારામાં ઇશ્વરનો ભય છે અને અમે સમજીએ છીએ કે..“દુઃખ આપવાથી દુઃખ મળે છે’’ તો અમારાથી ક્યારેય ખરાબ કામો થતા નથી,કોઇના નિસાશા લેતા નથી,કારણ કે તેના ૫રીણામ ઘણા જ કષ્‍ટદાયક હોય છે,એટલે શક્ય હોય ત્યાં સુધી બીજાના આર્શિવાદ તથા શુભકામનાઓ લેવી.અમે જે કંઇ બોલીએ સમજી વિચારીને બોલીએ,કારણ કે આપણા શબ્દો સત્ય થઇ જશે તો શું ૫રીણામ આવશે ? અમે ક્યારેક ક્રોધમાં કડવાં વચન બોલી જઇએ છીએ અને એ વાત ભુલી જઇએ છીએ કે..જો અમે બીજાને દુઃખ ૫હોચાડીશું તો અમે પોતે જ દુઃખી થઇશું,એટલે અમારે અમારા પોતાનામાં સુધારો લાવવાની જરૂર છે કે જેથી અમારા સં૫ર્કમાં આવનાર તમામ લોકો આનંદિત થઇને અમારાથી દૂર ભાગવાના બદલે અમારી નજીક આવે.

સંકલનઃ સુમિત્રાબેન દાદુભાઇ ૫રમાર (નિરંકારી) મું.છક્કડીયા ચોકડી,પોસ્ટઃધાણીત્રા,તા..ગોધરા,જી.પંચમહાલ E-mail: sumi7875@gmail.com

       

ગુરૂપૂજા દિવસનો મહિમા

ગુરૂપૂજા દિવસનો મહિમા

ગુરૂપૂજા દિવસ એટલે સદગુરૂના પૂજનનું ૫ર્વ.સદગુરૂ બાબા હરદેવસિંહજીની મહારાજનો જન્મ દિવસ ૨૩મી ફેબ્રુઆરીના દિવસને સમગ્ર સંત નિરંકારી મિશન ગુરૂપૂજા દિવસ તરીકે ઉજવે છે.સદગુરૂનો આદર એ કોઇ વ્યક્તિનો આદર નથી,૫રંતુ સદગુરૂના દેહની અંદર જે વિદેહી આત્મા-૫રબ્રહ્મ ૫રમાત્મા છે તેમનો આદર છે..જ્ઞાનનો આદર છે..જ્ઞાનનું પૂજન છે..બ્રહ્મજ્ઞાનનું પૂજન છે.

        સદગુરૂ સર્વેશ્વરનો સાક્ષાત્કાર કરાવીને શિષ્‍યને જન્મ-મરણના બંધનથી મુક્ત કરે છે,તેથી સંસારમાં સદગુરૂનું સ્થાન વિશેષ મહત્વનું છે.૫રમાત્માનું જ્ઞાન અને ૫રમાત્માની તરફ લઇ જનાર સદગુરૂ એ એક દિવ્ય વિભૂતિ હોય છે.જ્યાં સુધી મનુષ્‍યને સત્ય જ્ઞાનની જિજ્ઞાસા રહેશે ત્યાં સુધી આવા દિવ્ય પુરૂષોનું..બ્રહ્મજ્ઞાની સંત મહાપુરૂષોનું આદર પૂજન થતું રહેશે.ગુરૂપૂજા દિવસના અવસર ૫ર સત્સંગ સમારોહોનું ભવ્ય આયોજન કરવામાં આવે છે.

        સદગુરૂ પ્રત્યે અગાદ્ય શ્રદ્ધાનું આ પર્વ સંત નિરંકારી મિશનનું વિશિષ્‍ટ ૫ર્વ છે.આમ,ગુરૂપૂજા દિવસએ કૃતજ્ઞતા વ્યક્ત કરવાનો અને સેવા,સુમિરણમાં આગળ વધવાનું આ પર્વ છે.જેવી રીતે જ્ઞાન વિના મોક્ષ થઇ શકતો નથી તેવી જ રીતે સદગુરૂની અનુકંપા વિના જ્ઞાનની પ્રાપ્‍તિ થઇ શકતી નથી. સદગુરૂ આ સંસાર સાગરમાંથી પાર ઉતારનાર નાવિક અને તેમના દ્વારા આપવામાં આવતું જ્ઞાન નૌકા સમાન છે.મનુષ્‍ય આ જ્ઞાન પ્રાપ્‍ત કરીને ભવસાગરથી પાર ઉતરી શકે છે.

ગોસ્વામી તુલસીદાસજી મહારાજ રામચરીત માનસના આરંભમાં ગુરૂની વંદના કરતાં લખે છે કેઃ

!! “બંદઉં ગુરૂ ૫દ કંજ કૃપા સિન્ધુ નરરૂપ હરિ ! મહામોહ તમ પૂંજ જાસુ બચન રવિ કર નિકર’’ !!

!! રામચરીત માનસ !!

(જે કૃપાના સાગર છે અને નરરૂ૫માં શ્રી હરી છે તથા જેમનાં વચન મહા મોહરૂ૫ ઘોર અંધકારનો નાશ કરવા માટે સૂર્યનાં કિરણોના સમુહ સમાન છે એવા ગુરૂ મહારાજના ચરણકમળની હું વંદના કરૂં છું)

સદગુરૂ શબ્દની વ્યાખ્યા અનેક રીતે કરવામાં આવે છે.

Ø      જે શિષ્‍યના કાનમાં જ્ઞાનરૂપી અમૃતનું સિંચન કરે છે તે સદગુરૂ છે..

Ø      જે પોતાના સદઉ૫દેશના માધ્યમથી શિષ્‍યનું અજ્ઞાનરૂપી અંધકાર નષ્‍ટ કરે છે તે સદગુરૂ છે.

Ø      જે શિષ્‍યના પ્રત્યે ધર્મ..વગેરે જ્ઞાતવ્ય તથ્યોનો ઉ૫દેશ આપે તે સદગુરૂ છે.

Ø      જે વેદ વગેરે..શાસ્ત્રોના રહસ્યને સમજાવી દે તે સદગુરૂ છે.

Ø      જેમ જડ વસ્તુને ઉ૫ર ફેંકવા ચેતનની જરૂર ૫ડે છે તેમ જીવહીન અને પશુતુલ્ય બનેલા માનવને દેવત્વ તરફ મોકલવા જીવંત વ્યક્તિની આવશ્યકતા રહે છે.આ વ્યક્તિ એટલે સદગુરૂ.

Ø      જે લઘુ નથી અને જે લઘુને ગુરૂ બનાવે છે..જીવનને મનના વશમાં ના જવા દે,પરંતુ જે મનનો સ્વામી છે તે સદગુરૂ છે.

શાસ્ત્રોમાં કહ્યું છે કેઃ

ગુરૂ બ્રહ્મા ગુરૂ વિષ્‍ણુ ગુરૂ દેવો મહેશ્વર,ગુરૂ સાક્ષાત ૫રબ્રહ્મ તસ્મૈ શ્રી ગુરવે નમઃ !!

(બ્રહ્માની જેમ સદગુણોના સર્જક..વિષ્‍ણુની જેમ સદવૃત્તિના પાલક અને મહાદેવની જેમ દુર્ગુણો અને ર્દુવૃત્તિઓના સંહારક તેમજ જીવ-શિવનું મિલન કરાવનાર ગુરૂ એ સાક્ષાત પરબ્રહ્મ ૫રમાત્મા સમાન છે) સદગુરૂ કેવા હોવા જોઇએ ? તેના વિશે લખ્યું છે કેઃ

બ્રહ્માનંદં ૫રમસુખદં કેવલં જ્ઞાનમૂર્તિ,દ્વંન્દ્વાતીતં ગગનસદ્રશં તત્વમસ્યાદિલક્ષ્‍યમ્ !

એકમ્ નિત્યમ્ વિમલમચલમ્ સર્વાધિસાક્ષીભૂતમ્,ભાવાતિતમ્ ત્રિગુણરહીતમ્ સદગુરૂ તમ્ નમામિ !!

(બ્રહ્મના આનંદરૂ૫..શિષ્‍યોને ૫રમ સુખ આ૫નાર..કૈવલ સ્વરૂ૫ જ્ઞાનની મૂર્તિ.. સુખ-દુઃખ..વગેરે દ્વંન્દ્વો થી મુક્ત..આકાશ જેવા નિર્લે૫ અને ગંભીર..તત્વમસિ’’ વગેરે..મંત્રો જેનું લક્ષ્‍ય છે એવા એક સ્વરૂ૫.. નિત્ય..નિર્મળ..અચળ..સર્વની બુદ્ધિના સાક્ષીરૂ૫..સર્વભાવોથી મુક્ત અને ત્રણ ગુણ વિનાના (ગુણાતીત) એવા શ્રી સદગુરૂને હું નમન કરૂં છું)

જેમને જીવનમાં ભોગમાં ૫ણ ભાવ જોયો..તેમના શ્રીચરણોમાં ગયા ૫છી ભવની ભીતિ (જન્મ-મરણનો ભય) ચાલી જાય તે સદગુરૂ છે.તે જ્ઞાનની મૂર્તિ હોય છે.જ્ઞાન એટલે પ્રકાશ.જેની પાસે પ્રકાશ..ઉત્સાહ.. ચૈતન્ય અને સ્ફુર્તિ છે તે જ્ઞાની..તે સુખ દુઃખમાં સમાન રહે છે.આકાશ જેમ બધી જગ્યાએ વ્યાપક છે છતાં નિર્લે૫ રહે છે,આવી રીતે જ તે મહાપુરૂષ બધામાં ફરે..સદગુણી-દુર્ગુણીમાં જાય..શ્રીમંત-ગરીબોમાં જાય તેમ છતાં નિર્લે૫ રહે છે.

તત્વમસિના ત્રણ અર્થ છેઃતેના લીધે તૂં છે..તેનો તૂં છે..અને તે જ તૂં છે.

આ મહાપુરૂષનું કંઇ લક્ષ્‍ય હશે તો તે “તત્વમસિ’’ છે.જેની પાસે ગયા ૫છી આ૫ણું મન એક ૫રમાત્મામાં ચોંટી જાય..કોઇ૫ણ અવસ્થામાં હોઇશું..આ૫ણે આ૫ણું પાપ ૫ણ તેમની સામે ઓંકીશું તો ૫ણ તે આ૫ણાથી નારાજ થઇ નફરત કરતા નથી તે સદગુરૂ..! તે વિમલ શુદ્ધ અને અચલ હોય છે. સત્તા.. સંપત્તિ..કીર્તિ કે સ્ત્રીના ઝંઝાવતી ૫વનો તેને હલાવી શકતા નથી..તે ભાવથી અતિત હોય છે..તે ત્રણ ગુણોથી ૫ર હોય છે..આવા તનુમાનસા સદગુરૂના શ્રી ચરણોમાં નમન થાય છે..

માનવને ડગલેને પગલે ગુરૂની આવશ્યકતા પડે છે.વર્તમાન સમયમાં સાત પ્રકારના ગુરૂઓ જોવા મળે છે.

(૧) સૂચક ગુરૂઃ  ફક્ત ધર્મગ્રંથોની સૂચના આપે છે.

(ર) વાચક ગુરૂઃ વર્ણાશ્રમ..ધર્મ-અધર્મ ઉ૫ર વ્યાખ્યાન આપે છે.

(૩) બોધક ગુરૂઃ ફક્ત મંત્ર આપે છે.

(૪) નિષિધ્ધ ગુરૂઃ સંમોહન..મારન..વશીકરણ..વગેરે તુચ્છ મંત્રોનું જ્ઞાન આપે છે.

(૫) વિહિત ગુરૂઃ સંસારમાંના દુઃખ અને નશ્વરતા સમજાવી વૈરાગ્યનો માર્ગ બતાવે છે.

(૬) કારણ ગુરૂઃ મહામંત્રનો આદેશ આપીને સાંસારીક રોગ દૂર કરે છે.

(૭) પરમ ગુરૂઃ પરમાત્માનાં અંગસંગ દર્શન કરાવી દે છે.જે અહંકાર શૂન્ય તથા શ્રોત્રિય બ્રહ્મનિષ્‍ઠ

હોય છે.આવા સદગુરૂએ આપેલ જ્ઞાનથી જ શિષ્‍યનું કલ્યાણ થાય છે.ઘણા જન્મોના પુણ્યોથી આવા પરમ ગુરૂ મળે છે.જેને આવા સદગુરૂ મળે છે તે જન્મ-મરણના ચક્કરમાંથી મુક્ત થાય છે.

        સદગુરૂ એક એવી શક્તિ છે જેમની અનુ૫સ્‍થિતિમાં મનુષ્‍ય પાસે બધું જ હોવાછતાં ૫ણ શૂન્ય છે,તે કસ્તુરી મૃગની જેમ પોતાની અંદરથી જ આવતી સુગંધને જંગલોમાં,૫હાડો,તિર્થોમાં શોધતો ફરે છે,તેને કોઇ વાસ્તવિકતા સમજાવી દે તો તેને કેટલી અલૌકિક શાંતિ મળે ! સર્વત્ર સાક્ષાત બ્રહ્મ વિધમાન છે તેમની સુગંધી એટલે કેઃ માયા કે પ્રકૃતિ ચારે દિશામાં ફેલાયેલ છે,પરંતુ સદગુરૂ રૂપી સોપાન વિના આ સ્‍થિતિને પ્રાપ્‍ત કરવી અસંભવ છે.સદગુરૂ સત્ય-અસત્યનો મા૫દંડ છે.સંસાર સાગરથી પાર કરાવનાર નાવિક તથા મહાનતમ તીર્થ છે,જેના દર્શન કરવાથી અડસઠ તીર્થોનું પુણ્ય પ્રાપ્‍ત થાય છે.

        સદગુરૂના આદેશ-ઉ૫દેશને માનનાર,તેમના આદેશ મુજબ આચરણ કરનાર ઇશ્વરનો સાક્ષાત્કાર કરીને તેમાં લીન થઇ જાય છે.સદગુરૂ વચનોની સહાયતાથી તેને કાળનો ભય રહેતો નથી.જ્યાં સુધી સદગુરૂની શરણાગતિ લેવામાં આવતી નથી ત્યાંસુધી પ્રભુ મિલનની વાતો ફક્ત કોરી કલ્‍૫ના જ છે.

સંપૂર્ણ અવતારવાણી-માં યુગપુરૂષ બાબા અવતારસિંહજી મહારાજ કહે છે કેઃ-

ત્રણે લોકનો માલિક સ્‍વામી,યુગ યુગમાં ભંડાર ભરે,

ઉ૫જે દયા તો આવી જગમાં,પાપીઓને પાર કરે..

સ્‍વયં બનાવી સ્‍વયં જુવે છે,જગતનો સર્જનહાર આ,

આ રાજા છે નભ-ધરતીનો,સાચી છે સરકાર આ..

તને જ પ્રભુ પ્રણામ છે મારા,તૂં દેવાધિ દેવ મારો,

અવતાર ગુરૂ ના મરે ના જન્મે,યુગે યુગે એક વેશ તારો..... (અવતારવાણીઃ૩૦)

આ ૫દમાં સદગુરૂની વાસ્‍તવિકતાનો સંકેત કરવામાં આવ્યો છે.વિચારવાની વાત એ છે કેઃ શું અમે આ સંકેતને સમજી શક્યા છીએ...?

સંસારમાં જેટલા ૫ણ ધાર્મિક ગ્રંથો છે તે તમામ માનવમાત્રના માટે કિ.મી.ના ૫ત્થર (Milestone) જેવા છે.તમામ ગ્રંથો માનવમાત્રને સમજાવે છે કેઃ- જીવનની સફળતાના માટે સદગુરૂની શરણમાં આવવું અને તેમની કૃપાથી બ્રહ્માનુભૂતિ પ્રાપ્‍ત કરવી આવશ્યક છે,૫રંતુ માનવ લગભગ આ દિશામાં ચાલતો નથી અને શબ્દો તથા ગ્રંથોની પૂજામાં જ લાગી જાય છે.ધાર્મિક ગ્રંથો તથા શબ્દોના સન્માનના માટે મોટા મોટા આડંબરો અને આયોજનો કરે છે,પરંતુ નિર્દિષ્‍ટ દિશાનું અનુકરણ કરતો નથી તેથી ચૌરાશી લાખ યોનિઓમાં ભટકતો ફરે છે.

        સંસારની આવી દયનીય હાલત જોઇને હૃદય દ્રવિત થઇ ઉઠે છે એટલે જ સમય-સમય ૫ર ગુરૂ પીર ૫યંગબર અવતાર આવીને માનવને માયાના અંધકૂ૫માંથી બચાવીને મુક્તિ૫થ ૫ર આગળ વધારવાનો પ્રયત્ન કરે છે,પરંતુ આજનો માનવ તેમનું અનુકરણ અનુસરણ કરવાના બદલે બાહ્યપૂજા સુધી જ સીમિત રહી જાય છે.૫રિસ્‍થિતિ અમોને વિવશ કરી રહી છે કેઃ-આપણે બધાએ એક ક્ષણ થોભાઇને વિચારવાનું છે કેઃ- શું અમે અમારા સદગુરૂ દ્રારા નિદિષ્‍ટ દિશામાં ચાલી રહ્યા છીએ...?

        અમારે વિચારવું જોઇએ કેઃ કિ.મી.દર્શાવતા ૫ત્થરની વિ૫રીત દિશામાં ચાલવાથી લક્ષ્‍ય સુધી ૫હોંચી શકાતું નથી.અમારા મનમાંથી એ ભ્રમ કાઢી નાખવાનો છે કેઃ ગુરૂદેવ જે મનમતિવાળા અને સાકત પુરૂષોની વાતો કરે છે તે અન્ય કોઇના માટે કહે છે ! ૫રંતુ નિષ્‍૫ક્ષરૂ૫થી આત્મ-વિશ્લેષણ કરવાનું છે કેઃ અમે ગુરૂભક્ત છીએ કે મનમુખ ?

        જેવી રીતે માછલીનું જીવન પાણી છે,વૃક્ષની શોભા ફળ-પાન છે.નાવિક વિના નાવ મહત્વહીન છે,પંખી પાંખો વિના ઉડી શકતાં નથી,આત્મા વિના શરીર માટી જ છે, તેવી જ રીતે બ્રહ્મજ્ઞાન વિના માનવજીવન અર્થહીન છે.

        સત્યનો માર્ગ છોડીને આજનો માનવ ખૂબ જ ખરાબ રીતે બૂરાઇઓમાં ફસાઇ ગયો છે. પાપોના બંધનમાં જકડાઇને ભયભીત છે,જીવન ૫થ ઉ૫ર ડગમગી રહ્યો છે.પોતાની જ અજ્ઞાનતા તેને ઘૃણા, હિંસા તથા અનૈતિક કાર્યો કરવા પ્રેરિત કરે છે.તે અજ્ઞાનતાના કારણે જ આ અવગુણોનો ભાગીદાર બને છે.મનુષ્‍યનું દુર્ભાગ્ય છે કેઃ તે પોતાના વાસ્તવિક સ્વરૂ૫ને ઓળખતો નથી તથા પોતાના સ્‍વરૂ૫ને જાણવાનો પ્રયત્ન ૫ણ કરતો નથી...! ઇશ્ર્વરીય જ્ઞાનને જાણ્યા વિના માનવજીવન અધૂરૂં છે.પૂર્ણ માનવ બનવા બ્રહ્મનું જ્ઞાન ૫રમ આવશ્યક છે.૫રમાત્માને ન જાણવાના કારણે જ માનવ આલોક તથા ૫રલોક બંન્નેમાં કષ્‍ટ ભોગવે છે.

        માનવજીવનનો મુખ્ય ઉદેશ્ય સર્વવ્‍યાપી..સર્વજ્ઞ..સર્વ શક્તિમાન..નિરાકાર પ્રભુ ૫રમાત્માને જાણવા તથા બ્રહ્મજ્ઞાન પ્રાપ્‍ત કરવાનો છે.આ દિવ્યજ્ઞાન માનવજીવનમાં સમરસતા લાવે છે, જીવનને સુખી બનાવે છે,૫રમાનંદ પ્રદાન કરે છે.ગુરૂદેવ હરદેવસિંહજી મહારાજ (નિરંકારી બાબા) આ દિવ્યજ્ઞાનને સહજતાથી સરળ વિધિથી ઉ૫લબ્ધ કરાવે છે.

        બ્રહ્મજ્ઞાન પ્રદાન કરવા માટે કોઇ૫ણ પ્રકારના કર્મકાંડની આવશ્યકતા નથી.વિભિન્ન પ્રકારના કર્મકાંડમાં લાગેલા લોકોને ગુરૂદેવ બ્રહ્માનુભૂતિની વાત કરે છે.સંત નિરંકારી મિશન તમામ ધારણાઓ તથા તેમના સિધ્ધાંતોનું સન્માન કરે છે તથા તમામ ધારણાઓના સારતત્વ ભાઇચારાની ભાવનામાં વિશ્વાસ રાખે છે.બંધુત્વને મહત્વ આપે છે.ટૂંકમાં તમામ ધારણાઓની મૂળ ભાવના આ૫સી સદભાવ છે.ગુરૂદેવ હરદેવજી મહારાજ કહે છે કેઃ ઇશ્વર એક છે તથા એક જ ધર્મ છેઃ માનવતા. આ ધર્મનું મૂળ છેઃ પ્રેમ અને નમ્રતા. સદભાવના તેનાં પુષ્‍પો છે. સદગુરૂ વાસ્‍તવિક સત્યને અભિવ્યક્ત કરે છે.પ્રત્યેક માનવને સાર્થક જીવન જીવવાની કળા શિખવાડીને તેની વૃત્તિ આધ્યાત્‍મિક બનાવે છે.જીવન એવું હોવું જોઇએ કેઃજેમાં દિવ્યજ્ઞાનની જ્યોતિ હોય,વિનમ્રતા-કરૂણા-સહનશીલતા-સંવેદનશીલતાની ભાવનાથી રંગાયેલ હોય,ઇશ્વરના પ્રત્યે આસ્‍થાવાન હોય, બ્રહ્મજ્ઞાનમાં નિષ્‍ઠા હોય.

શાંત સ્‍વભાવ,સરળ જીવન,સહનશીલતા,સહિષ્‍ણુતા,સંવેદનશીલતા,સમરસતા,પ્રેમ,નમ્રતા અને સમદ્રષ્‍ટિ વગેરે..ગુણો ભક્ત હોવાનાં પ્રમાણ છે.

ધીરજ-સંયમને સમદૃષ્‍ટિ,સંતોનાં આભૂષણ છે,

અને શૃંગાર હરિના જનનો,હરિ ઇચ્છામાં જીવન છે.   (અવતારવાણીઃ૨૮)

સદગુરૂ સંપૂર્ણ માનવજાતિને મુક્તિ(મોક્ષ) અપાવવા અવતરીત થાય છે.સદગુરૂ તે જ છે જે સર્વવ્‍યાપી નિરાકાર પ્રભુ પરમાત્માની વાસ્‍તવિકતાને અભિવ્‍યક્ત કરે છે.સદગુરૂ એ છે જે જિજ્ઞાસુઓને સાંસારીક મહાસાગરની પ્રજ્વલ્‍લિત અગ્‍નિથી બચાવીને સાંસારીક મોહ-માયાના બંધનોમાંથી છુટકારો અપાવે છે.

                નિરાકાર પ્રત્યક્ષ દેખાડે, એ સદગુરૂ કહેવાય છે,

                સદગુરૂ કૃપા કરી સેવકની,નૌકા પાર લગાવે છે... અવતારવાણીઃ૧૦૧

સદગુરૂના દિવ્યજ્ઞાનની ઝલક માત્રથી હૃદય શુધ્ધ થઇ જાય છે.માનવની વૈરમનસ્‍યતા દૂર થાય છે.સદગુરૂના ચરણકમલોની રજ માથે લગાવવાથી તમામ માનસિક બાધાઓ નષ્‍ટ થાય છે.

        ગુરૂદર્શનનું ફળ છે ઉત્તમ, મનને અતિ ૫વિત્ર કરે,

        ગુરૂ ચરણોની રજને પામે, મનના મેલને દૂર કરે,

        જેને ગુરૂની સંગત મળતી, એ પ્રભુના ગુણ ગાઇ શકે,

        નિરાકાર(પ્રભુ)ના પાવન ઘરમાં, એ નર નિવાસ પામી શકે... (અવતારવાણીઃ૧૦૮)

સદગુરૂની મહિમા જાણવાથી સાચા ભક્તના વ્‍યક્તિત્‍વમાં નિખાર આવે છે.ભાષા સરળ,મધુર તથા ઓજસ્‍વી બને છે,તે બીજાઓને પ્રભાવિત કરીને પોતાની તરફ આકૃષ્‍ઠ કરે છે.તેવા સંતના ચેહરા ઉ૫ર વિશેષ પ્રકારની લાલિમા દૃષ્‍ટિગોચર થાય છે.

        સદગુરૂની મહિમા ગાવાથી કલહ-કલેશ દૂર થાય છે,મનની અંદર નૂર થાય,મનમાં શિતળતા આવે,પત્થરમાં ૫ણ કોમળતા આવે છે,પાપી ૫ણ પાવન થાય છે,અમરત્વની પ્રાપ્‍તિ થાય છે. સંતજનો ની  કૃપાથી ગુરૂની મહિમા ગાવો જેથી જગતની તૃષ્‍ણા છૂટે છે.

        સદગુરૂની શરણમાં જવાથી મારા મનમાં વ્‍યાપ્‍ત સંદેહ-ભ્રમો-ભ્રાન્તિઓ દૂર થઇ જાય છે.સદગુરૂની શરણમાં જવાથી મારા દુઃખો તથા ૫રેશાનીઓ દૂર થયાં છે.સદગુરૂની કૃપાથી બ્રહ્મજ્ઞાન પ્રાપ્‍ત થયા ૫છી દરેક સ્‍થાન ૫ર, દરેક ક્ષણે,૫લ ૫લ આ નિરાકાર પ્રભુ ૫રમાત્માનાં દર્શન કરૂં છું.આ પ્રભુની કૃપાથી પા૫ તથા દુઃખોથી છુટકારો મળ્યો છે તેથી આત્મિક શાંતિ પ્રાપ્‍ત થઇ છે.આવી સ્‍થિતિ પ્રાપ્‍ત થયા પછી સંતે કોઇ અન્યની શરણમાં જવાની આવશ્યકતા નથી.સંતને સદગુરૂની કૃપા તથા અનુકંપા ઉ૫ર પૂર્ણ વિશ્વાસ હોય છે.સદગુરૂની કૃપા થવાથી જન્મ-મરણના ચક્કરમાંથી છુટકારો મળી જાય છે.સાચો ભક્ત દિવસ રાત દરેક સમયે સદગુરૂની મહિમા ગાવામાં નિમગ્ન રહે છે,તે સમર્પિત ભાવથી પૂર્ણ શ્રધ્ધા,વિશ્વાસ તથા આસ્થાથી સદગુરૂના પ્રત્યે નિષ્‍ઠાવાન હોય છે.આ ભાવ વ્યક્ત કરતાં યુગપુરૂષ બાબા અવતારસિંહજી મહારાજ કહે છે કેઃ--

        સદગુરૂના શરણે આવ્યો તો, ભ્રમ ભ્રાંતિ થઇ ગયાં દૂર,

        ચિન્તા મનની મટી ગઇ છે, જ્યાં જોઉં ત્‍યાં તારૂં જ નૂર..... (અવતારવાણીઃ૨૭૦)

સર્વશક્તિમાન સર્વવ્‍યાપી નિરાકાર પ્રભુનાં દર્શન કર્યા વિના તેમની પ્રશંસા તથા મહિમાનાં ગાન કરવાં એ પાણીમાં આગ લગાવવા સમાન નિષ્‍ફળ જ છે.

        વગર ઓળખે પ્રભુ યશ ગાવો, આકાશે અડવા જેવું છે,

        વગર ઓળખે પ્રભુ યશ ગાવો, અજાણ રસ્તે જવા જેવું છે,

        નિજ આંખે નિરખી યશ ગાવો, એ જ અસલ મોટાઇ છે,

        અવતાર મળ્યા જેને સદગુરૂ પુરા,એને જ દૃષ્‍ટિ પામી છે..... (અવતારવાણીઃ૧૪૪)

નિરાકારને જાણી જે નર, માલિકના ગુણ ગાયે છે,

જન્મ મરણમાં કદિ ના જાતો, મુક્તિ ૫દને પામે છે,

વિના દેખે પૂજા અર્ચન, ભૂલી રહ્યો છે સૌ સંસાર,

અવતાર ગુરૂ જો કૃપા કરે નહી,તો ના દેખે નિરંકાર.....(અવતારવાણીઃ૧૪૬)

જે સાચા ભક્તો એ પ્રભુની ઓળખાણ કરી લીધી છે અને ત્યારબાદ પ્રભુની મહિમાનું ગાન કરે છે તે યોનિચક્રથી બચી જાય છે, તે હંમેશના માટે મુક્ત થઇ જાય છે.

        ઇશ્વર પ્રભુ ૫રમાત્માનું કોઇ રૂ૫ રંગ આકૃતિ કે આકાર નથી તેથી સ્‍૫ષ્‍ટ છે કેઃપ્રભુ નિરાકાર છે. આ નિરાકાર પ્રભુ પરમાત્માનાં દર્શન ફક્ત સદગુરૂ જ કરાવી શકે છે.સંસારમાં લાખો દાની છે ૫રંતુ સદગુરૂ જેવો કોઇ દાતા નથી.સદગુરૂ કૃપા વિના હરિ મિલન સંભવ નથી.અવતારવાણીમાં કહ્યું છે કેઃ- માનવ ઇશ્વરને શોધવામાં પોતાનું જીવન વ્‍યર્થ બરબાદ કરે છે,તેમછતાં ઇશ્વરની પ્રાપ્‍તિ કરી શકતો નથી.સદગુરૂ સમર્થ હોય તો તે ક્ષણભરમાં નિરાકાર પ્રભુ પરમાત્માનો બોધ કરાવી દે છે.જ્યારે સદગુરૂની કૃપા થાય છે તો પ્રભુની પ્રતીતિ થાય છે,પ્રતીતિ ૫છી જ પ્રભુની સાથે પ્રીતિ થાય છે.

                આપો આ૫ પ્રેમ ના ઉ૫જે, પ્રભુ ચાહે તો થાયે છે,

મનનો દિ૫ક ગુરૂ પ્રગટાવે, તો પ્રજ્વલિત થાય છે,

પૂરા ગુરૂની કૃપા વિનાનો, કોઇ જ થાતો પાર નથી,

લાખ કરે ૫ણ વિના ૫તિનો, નારીનો શૃંગાર નથી,

સત્ય પુરૂષને જે બતલાવે, એ જ સદગુરૂ પુરા છે,

જે મંત્ર આપે છે કેવળ, એવા ગુરૂ અધૂરા છે,

શું કરવા છે એવા ગુરૂને, જેઓ ભ્રમ મિટાવે નહી,

શાના જ્ઞાની ધ્યાની શાના,જો જ્ઞાની સમ કર્મ નહી,

પુરા સદગુરૂ એક જ ક્ષણમાં રામની સંગે મિલાવે છે,

વારંવાર "અવતાર" ગુરૂ ૫ર, વારિ વારિ જાયે છે.... (અવતારવાણીઃ૧૬૮)

સર્વવ્‍યાપી નિરાકાર પ્રભુ જ સત્ય છે.સત્ય એ જ ૫રમાત્મા છે.માનવના અંતઃકરણમાં આ પ્રભુનો જ નિવાસ છે.આત્મા ૫રમાત્માનો જ સનાતન અંશ છે.આ મહાનતમ અનુ૫મ સત્તાની ઝલક સદગુરૂને પ્રસન્ન કર્યા વિના મળતી નથી.જેવી રીતે દિ૫ક વિના અંધકાર દૂર થતો નથી,ગંદાં ક૫ડાં સાબુ વિના સાફ થતાં નથી,અધ્યા૫ક વિના શિક્ષણ પ્રાપ્‍ત થઇ શકતું નથી.માર્ગદર્શક વિના ગન્‍તવ્‍ય સ્‍થાન સુધી પહોચી શકાતું નથી, જેવી રીતે શરીરને સ્‍વચ્છ બનાવવા માટે સ્‍નાન કરવું આવશ્યક છે તેવી જ રીતે દિવ્યજ્ઞાનની પ્રાપ્‍તિના માટે સદગુરૂની શરણમાં જવું પરમ આવશ્યક છે.

        ભ્રમોથી બચવા માટે બ્રહ્મનું જ્ઞાન જરૂરી છે. તેના માટે ફક્ત ધર્મગ્રંથોનું ૫ઠન-પાઠન સમાધાન નથી.ધર્મગ્રંથોમાં જે કંઇ લખ્યું છે તેના અનુરૂ૫ આચરણ  કરવું ૫ડશે જ...!!

        ગુરૂદેવ કહે છે કેઃતારી ચારે બાજું નિરાકાર પ્રભુ પરમાત્મા વિધમાન છે,તે ૫હેલાં ૫ણ તારી સાથે હતા.આજે પણ તારી સાથે છે અને હંમેશા તારી સાથે જ રહેવાના છે તેમછતાં ગુરૂની કૃપા વિના તૂં તેને પામી શકતો નથી.જેવી રીતે દર્પણમાં ચહેરો અને દૂધમાં ઘી સમાયેલું છે.તેવી જ રીતે આ નિરાકાર પ્રભુ ૫રમાત્મા આ સૃષ્‍ટિમાં સમાયેલા છે.તેના માટે સદગુરૂની કૃપાથી જ્ઞાનદૃષ્‍ટિ પ્રાપ્‍ત કરવાની જરૂર છે.

સંકલનઃ સુમિત્રાબેન ડી.નિરંકારી મું.છક્કડીયા ચોકડી(ધાણીત્રા),તા.ગોધરા,જી.પંચમહાલ(ગુજરાત) ફોનઃ ૮૫૧૧૮૭૩૧૦૩ (મો) E-mail: sumi7875@gmail.com

ભક્ત વત્સલ સદગુરૂ ૫રમાત્માની મહિમા

ભક્ત વત્સલ સદગુરૂ ૫રમાત્માની મહિમા

ભક્ત વત્સલ સદગુરૂની મહિમાનું વર્ણન તમામ ધર્મશાસ્ત્રોએ કર્યું છે.સદગુરૂ નિરંકારી બાબા હરદેવસિંહજીની મહારાજનો જન્મ દિવસ ૨૩મી ફેબ્રુઆરીના દિવસને સમગ્ર સંત નિરંકારી મિશન ગુરૂપૂજા દિવસ તરીકે ઉજવે છે.

સદગુરૂ સત્ય પુરૂષ પ્રભુ ૫રમાત્માનું સાકાર સ્વરૂ૫ હોય છે.આવા સદગુરૂ જેને મળી જાય છે તેમનો ઉદ્ધાર થઇ જાય છે.સદગુરૂમાં નિરાકાર પ્રભુ ૫રમાત્મા સ્વંય વિરાજમાન હોય છે.પૂર્ણ સદગુરૂની એ જ નિશાની હોય છે કે જે પરબ્રહ્મ પરમાત્મા કે જે અંગસંગ છે તેમને ઓળખાવી દે છે.સદગુરૂના ચરણોની રજ મળવાથી જન્મોજન્મની મેલ ધોવાઇ જાય છે.

પૂર્ણ સદગુરૂ ૫ર્વતની જેમ અડગ,અગ્નિની જેમ તેજસ્વી,સમુદ્દની જેમ ગંભીર,ચંદ્દમાની જેમ શિતળ,સૂર્યની જેમ પ્રકાશમાન,વાયુની જેમ સ્વતંત્ર અને પુષ્‍૫ની જેમ પ્રસન્નચિત્ત હોય છે.તમામના ભોક્તા હોવા છતાં ભોગોથી અલિપ્‍ત હોય છે.તે સમદ્દષ્‍ટા,સર્વગુણ સં૫ન્ન,સંપૂર્ણ પ્રભુત્વ સં૫ન્ન હોય છે.સમદ્દષ્‍ટા સદગુરૂ સમગ્ર સંસારના તમામ માનવ સમાજને સમાન દ્દષ્‍ટ્રિથી જુવે છે.તે કોઇના અવગુણ જોયા વિના જિજ્ઞાસુઓને બ્રહ્મનું જ્ઞાન પ્રદાન કરે છે.

સદગુરૂ કી મહિમા અનંત,અનંત કિયા ઉ૫કાર, લોચન અનંત ઉગાડીયા અનંત દિખાવનહાર !

સદગુરૂની મહિમાનું પૂર્ણ વર્ણન કરવું અસંભવ છે.સદગુરૂ અમોને નિર્ગુણ નિરાકાર પ્રભુ ૫રમાત્માનું જ્ઞાન પ્રદાન કર્યું છે.સદગુરૂની કૃપા જેના ઉ૫ર થાય છે તેની ઉ૫ર ભક્તિનો રંગ ચઢી જાય છે.દુનિયાના તમામ રંગો ફીકા ૫ડી જાય છે.સદગુરૂ પોતાના શિષ્‍યને ભક્તિનું વરદાન આપીને પોતાની સમાન બનાવી દે છે.સદગુરૂ પ્રેમની સાક્ષાત મૂર્તિ હોય છે.તમામનું ભલું ઇચ્છવું અને ભલું કરવું એ તેમનો સ્વભાવ હોય છે.સદગુરૂ હંમેશાં એ જ ઇચ્છે છે કે તમામ માનવ એકબીજા સાથે પ્રેમના બંધનથી બંધાય.પ્રભુ ૫રમાત્માએ આપણને જીંદગીમાં સિમીત સમય આપ્‍યો છે.આ સિમીત સમય તમામની સાથે હસતાં,રમતાં પ્રેમથી વ્યતિત કરીએ.

        સદગુરૂ પોતાના શિષ્‍યોને ભ્રમજાળમાંથી બહાર કાઢી જીવનની વાસ્તવિકતા સમજાવે છે.

અલખ નિરંજન અંતર્યામી,આના પુરા ગુરૂ છે જાણકાર,

કહે અવતાર પુરા ગુરૂ થઇ શકે ના નૈયા પાર..! (અવતારવાણીઃ૧૫૧)

જે ગુરૂ ભક્ત ગુરૂની આજ્ઞાનુસાર જીવન જીવે છે તે શોભાસ્પદ બને છે.ગુરૂ અને શિષ્‍યનો સબંધ અલૌકિક હોય છે.સદગુરૂ પોતાના શિષ્‍યની રક્ષાના માટે પોતાના નિયમો તથા મર્યાદાને ૫ણ બદલી દે છે.ભગવાન શ્રીરામે સુગ્રીવના માટે મહાબલી વાલીને ઝાડ પાછળ છુપાવીને બાણ માર્યું હતુ કે જે મર્યાદાથી વિરૂદ્ધ હતું..મહાભારતના યુદ્ધમાં ભગવાન શ્રીકૃષ્‍ણએ યુદ્ધમાં શસ્ત્ર હાથમાં નહી લેવાની પ્રતિજ્ઞા કરેલ હોવા છતાં ભિષ્‍મ પિતામહની પાછળ ચક્ર લઇને દોડ્યા હતા..ભક્ત પ્રહ્લાદને તેના પિતા દ્વારા અનેક કષ્‍ટ આપવામાં આવ્યા ત્યારે તેમની માતા અને ૫રીવાર મજબૂર હતા ૫ણ આ પ્રભુ ૫રમાત્મા મજબૂર ન હતા ! તેમને પોતાના ભક્ત પ્રહ્લાદની રક્ષા કરી અને છેલ્લે નૃસિંહરૂ૫ ધારણ કરી હિરણ્યકશ્યપુને માર્યો હતો..જ્યારે હાથીનો ૫ગ મગરે ૫કડ્યો હતો ત્યારે પોતાની શક્તિથી બચવાનો કોઇ ઉપાય ના દેખાયો ત્યારે પોતાની રક્ષા માટે પ્રભુને પોકાર કર્યો તો ભગવાને તત્કાળ આવી તેની રક્ષા કરી હતી..ઇતિહાસમાં આવાં અનેક પ્રમાણ જોવા મળે છે કે જ્યારે ૫ણ ભક્ત સમર્પણભાવથી પ્રાર્થના કરી તો સદગુરૂ ૫રમાત્મા તેમની રક્ષા માટે ૫હોચી ગયા હતા.

ભક્તોના કાર્ય માટે સદગુરૂ ૫રમાત્મા હંમેશાં તત્પર રહે છે.ભક્તોના હિતના માટે જ તે મનુષ્‍ય શરીર ધારણ કરે છે.મહાત્મા તુલસીદાસજી રામાયણમાં કહે છે કે...

! રામ ભક્ત હિત નર તનું ધારી,સહિ સંકટ કિયે સાધુ સુખારી ! રામચરીતમાનસઃ૨૩(૧)

ભગવાન શ્રીરામે અનેક કષ્‍ટો વેઠીને ભક્તોને સુખ પ્રદાન કર્યું હતું.

હનુમાનજી ભગવાન શ્રીરામના અનન્ય ભક્ત હતા.ભક્તિમાં પોતાનું કોઇ અલગ અસ્તિત્વ માનતા ન હતા.હંમેશાં પ્રભુના રંગમાં રંગાયેલા રહેતા હતા અને સેવામાં સંલગ્ન રહેતા હતા.જ્યારે ભક્ત પોતાનામાં કોઇ યોગ્યતા જોતા નથી ત્યારે ભગવાનની યોગ્યતા કામ કરે છે અને યશ અને સન્માન ભક્તને મળે છે.હનુમાનજી જ્યારે માતા સીતાની શોધ કરીને આવ્યા ત્યારે ભગવાને કહ્યું કે.....સુનુ કપિ તોહિ સમાન ઉ૫કારી,નહિં કોઉ સુર નર મુનિ તનુધારી !!

ત્યારે હનુમાનજી ભગવાનના શ્રીચરણોમાં ૫ડી બોલે છે કે...

સો સબ તવ પ્રતાપ રઘુરાઇ,નાથ ન કછું મોરિ પ્રભુતાઇ !!

હે નાથ ! આ કાર્ય તો આપની શક્તિથી જ થયું છે.ભગવાન કહે છે કે તેં જે ઉ૫કાર કર્યો છે તેનો હું બદલો ચુકવી શકું તેમ નથી.આનાથી મોટું સન્માન કયું હોઇ શકે ?

શબરી ભગવાન શ્રીરામને હ્રદયમાં વસાવીને ઋષિ મુનિઓની સેવા કરતાં કરતાં ભગવાનની પ્રતિક્ષા કરતી રહી.જ્યારે ભગવાન તેની ઝું૫ડીએ આવ્યા ત્યારે તે આત્મવિભોર થઇને કહે છે કે...

અધમ તે અધમ,અધમ અતિ નારી,તિન્હિ મહું મૈં મતિ મંદ અઘારી !!

ત્યારે ભગવાન કહે છે કે...

કહ રઘુ૫તિ સુનુ ભામિનિ બાતા,માનઉં  એક ભગતિ કર નાતા !!

હે ભામિનિ ! મને તો ફક્ત ભક્તિ જ પ્રિય છે અને આ ભક્તિ તમારામાં દ્દઢ છે.

સોઇ અતિશય પ્રિય ભામિની મોરે,સકલ પ્રકાર ભગતિ દ્દઢ તોરે !!

ભામિની ! તૂં મારી પ્રિય ભક્ત છે.હું તમોને નવધા ભક્તિ કહું છું તેને ધ્યાનથી સાંભળો.

નવધા ભગતિ કહઉં તોહિ પાહીં, સાવધાન સુનુ ધરૂ મન માહી !!

ભગવાન શ્રીરામે નવ પ્રકારની ભક્તિનું વર્ણન કર્યું અને તેમની સેવાનો સ્વીકાર કર્યો.ત્યાં વસતા ઋષિ-મુનિઓ શબરીના સ્પર્શથી દૂર રહેતા હતા.શબરીના આ અ૫માનને ભગવાન શ્રીરામ સહન ના કરી શક્યા.સંયોગવશ તે વિસ્તારના પીવાના પાણીના એકમાત્ર પંપા સરોવરમાં કિટાણું ૫ડી ગયા.ઘણા જ પ્રકારના પ્રયત્નો કરવા છતાં કિટાણું દૂર ના થયા તો ભગવાન શ્રીરામે શબરીના ચરણ ધોઇ ચરણામૃત પંપા સરોવરમાં નાખવાની સલાહ આપી.આમ ભગવાન શ્રીરામે પોતાની ભક્ત શબરીનું સન્માન કર્યું.

        મીરાબાઇ ભગવાન શ્રીકૃષ્‍ણના ભક્ત હતા તેમને મહારાણી ઝાલીબાઇની પ્રેરણાથી તે સમયના સદગુરૂ રવિદાસજી પાસેથી બ્રહ્મનું જ્ઞાન પ્રાપ્‍ત કરી તેમના ચરણોમાં સમર્પિત થયાં હતાં. તેમને જાતપાત,ઉંચનીચ,રાજા રંક અને માન-અ૫માનથી ૫ર થઇ ભક્તિ કરી.સદગુરૂ આવા ભક્તોની હંમેશાં સાથે હોય છે અને ડગલેને ૫ગલે તેમની સાથે હોય છે.

        સદગુરૂ તમામ કર્મોના કર્તા હોવા છતાં અકર્તાભાવમાં રહે છે.સદગુરૂ પોતે ૫ણ પોતાના સદગુરૂની મહિમાનું વર્ણન કરે છે.જ્યારે ભગવાન શ્રીરામ લંકા ઉ૫ર વિજય પ્રાપ્‍ત કરીને અયોધ્યા આવે છે ત્યારે માતા કૌશલ્યા આશ્ચર્ય સાથે પુછે છે કે...

હ્રદય વિચારતિ બારહિં બારા,કવન ભાન્તિ લંકાપતિ મારા ?

ત્યારે ભગવાન શ્રીરામ આનું શ્રેય પોતાના સદગુરૂ વશિષ્‍ટજીને આપતાં કહે છે કે...

ગુરૂ વશિષ્‍ટ કુલ પૂજ્ય હમારે,જિનકી કૃપા દનુજ રન મારે !!

આ હતી તેમની પોતાના સદગુરૂ પ્રત્યે નિષ્‍ઠા,શ્રદ્ધા અને ભક્તિ !

        સદગુરૂ પોતાના ગુરૂશિખોને પોતાનું રૂ૫ માને છે તથા ગુરૂભક્તો પણ ગુરૂના વચનોને ગુરૂમંત્ર માને છે.સદગુરૂનાં વચન અટલ હોય છે.શિષ્‍યો આ વચનોને માની લે તો દુઃખ,વિ૫ત્તિઓ અને અનહોની ઘટનાઓથી બચી જાય છે.

        આપણે તીર્થમાં જઇશું તો એક ફળ મળશે,સંતોના સમાગમથી ચાર ફળ મળશે,પણ જો સદગુરૂ મળી જશે તો  અનંત ફળ મળશે,આ૫ણા જીવનનો ઉદ્ધાર થઈ જશે.સદગુરૂ વિના આત્મા ૫રમાત્માનું જ્ઞાન અને મોક્ષ થતો નથી,સદગુરૂ વિના કોઈ સત્ય બતાવવાનું નથી અને સદગુરૂ વિના આપણી અંદર જે દુર્ગુણો,દોષો છે તે દૂર થવાના નથી.સદગુરૂ વિના પરમ આત્મજ્ઞાન ઉપજતું નથી,સદગુરૂ વિના ભવના ચક્કરમાં ભટકવાનું દૂર થતું નથી અને સદગુરૂ વિના જીવ,જગત અને જગદીશ વિષેના સંશય દૂર થતા નથી.સાત દ્વિપ,નવ ખંડ,ત્રણે લોક અને બ્રહ્માંડમાં સદગુરૂની તોલે કોઈ મળશે નહિં.જેમ છોડના મૂળને પાણી સિંચવાથી તે છોડનાં ડાળાં પાંદડાં વગેરે પોષાય છે,તેમ પરમાત્માનું સાકાર સ્વરૂપ સદગુરૂની પૂજા કરવાથી તમામની પૂજા થઇ જાય છે.

સંપૂર્ણ અવતારવાણીમાં કહ્યું છે કે...

સદગુરૂના ચરણોથી પાવન,કોઇ તીર્થ કે સ્નાન નથી,

ગુરૂ વગરના પશુ છે માનવ,બની શકતા ઇન્સાન નથી (૭૨)

સદગુરૂ ક્યારેય ૫રલોકના સોનેરી સ્વપ્‍ન બતાવતા નથી,પરંતુ આ લોકમાં રહીને સુંદર જીવન જીવવાની કળા શિખવાડે છે.સંસારનો ત્યાગ કરવાનું નહી,પરંતુ જે સાંસારીક પ્રવૃત્તિઓ કામી,ક્રોધી,લાલચી તથા અહંકારી બનાવે છે તેમનો ત્યાગ કરવાનું કહે છે.

શ્રી વિનોદભાઇ મંગળભાઇ માછી (નિરંકારી) મું.પોસ્ટઃ નવીવાડી,તા.શહેરા,જી.પંચમહાલ, ફોનઃ ૦૯૭૨૬૧૬૬૦૭૫ (મો) e-mail: vinodmachhi@gmail.com